De taalgrens

Je hebt Nederlands-Nederlands (NN) en Belgisch-Nederlands (BN). Voor mij is het NN de meest bekende variant, en vallen vele typische BN-uitdrukking me op. Soms zie ik ze voor het eerst of snap ik niet wat er bedoeld wordt. Sporza volg ik voor het wielernieuws en om een bredere blik op het nieuws te hebben lees ik ook vrtnws.

Deze pagina vormt een bloemlezing van wat ik zoal tegenkom.

  • Vanop

    Voorzetsels zijn handig maar worden niet overal hetzelfde toegepast. Zo kom ik uit het Zuiden en heb dus onder gymnastiek gezeten, dat snapt niet iedereen in Nederland. En zo zijn er ook verschillen tussen de twee landen. Gevechtsvliegtuigen uit zeker tien NAVO-landen zullen volgende week vanop de luchtmachtbasis in Kleine Brogel oefenen op het inzetten…

  • Stakingspiket

    Een bericht uit Frankrijk, dus niet raar dat er dan Franse woorden worden gebruikt. Toch is hij niet zeker dat de druk van de overheid zal werken. De staat kan de mensen verplichten om tankwagens te vullen, maar het is niet zeker dat die dan voorbij de stakingspiketten kunnen rijden.  VRTNWS De context maakt het…

  • Veiligheidscel

    Burgemeester Tommelein hield in het Vlaams Parlement in Brussel een betoog toen hij op de hoogte werd gesteld van de feiten. Hij keerde daarop onmiddellijk terug naar Oostende om met zijn veiligheidscel samen te zitten. VRTNWS Dit is een beetje flauw van mij, want het gaat hier om een overheidswoord. In elk land heb je…

  • Kot

    Een woord met maar liefst elf betekenissen in de Dikke van Dale. In Vlaamse nieuwsberichten wordt er meestal een studentenkamer mee bedoelt. Kijk maar hoe VRTNWS en de NOS het opschrijven. In de nacht van 31 augustus op 1 september 1993 verdween de toen 18-jarige studente Tanja Groen tijdens de introductieweek van de Universiteit Maastricht. Ze fietste…

  • Herbekijken

    Veel woorden hebben meerdere betekenissen. Adidas herbekijkt kledingdeal met Kanye West na controverse rond “White Lives Matter”-shirts VRTNWS Zoals herbekijken, waar in dit geval niet letterlijk wordt bedoeld dat er nog een keer naar gekeken wordt, zoals je een film of een voorstelling kunt herbekijken maar 2 BE her­over­we­gen Een typisch Vlaamse uitdrukking. Bron: Adidas herbekijkt…

  • Primeren

    Waar komen die Belgen toch allemaal aan hun werkwoorden? Gevraagd naar een reactie benadrukt de woordvoerder van Jambon dat de minister-president gewoon eerlijk antwoordde op een vraag. “Als hij ergens snel moest zijn, zal hij zijn chauffeur wel al eens gevraagd hebben om zich te haasten. Maar daarmee wilde hij bewust te snel rijden niet…

  • Dag op dag

    Dag op dag 30 jaar geleden stierven meer dan 40 mensen bij een vliegtuigcrash in Nederland. VRTNWS Dit is een uitdrukking die ik niet kende, maar het is niet heel lastig om in deze zin te snappen wat er bedoeld wordt. Als het echter zonder context zou worden gevraagd wat de uitdrukking “dag op dag”…

  • Aanhechting

    Aanhechting is al heel lang een Nederlands woord maar soms verdwijnen woorden in het taalgebruik, althans in een deel van het taalgebied. In Nederland zou nu annexatie worden gebruikt, zoals bij de annexatie van de Krim door Rusland. In België is om onduidelijke redenen nog steeds aanhechting in zwang, ook in 2022. Wat meteen opvalt…

  • Brol

    Gesproken komt het vaker voor en op dit moment levert een zoekopdracht bij vrtnws maar 11 resultaten waaronder de naar Josh Brolin. Je zult “brol” dan ook meestal tussen aanhalingstekens zien staan zoals in de titel van dit artikel: “Geen enkele Oekraïner zal nog je Teslabrol kopen”: Oekraïense stemmen, onder wie president Zelenski, reageren op…

  • Kaderen

    De titel van dit artikel zal niet door elke Nederlandstalige begrepen worden. Noord-Koreaanse raket vliegt over Japan, inwoners moeten dekking zoeken: “Test kadert in nieuwe strategie als kernwapenstaat” VRTNWS Iets in een kader plaatsen ken ik dan weer wel maar dat klopt niet met de rest van de zin. Dus hierbij de uitleg, van Dale…

  • Experten

    Soms is het woord gewoon goed te begrijpen maar denk je alleen dat je het zelf anders zou schrijven. Zo’n geval is het meervoud van een expert. Voor mij zijn dat dan experts, maar Vlamingen zeggen en schrijven experten. expertzelfstandig naamwoord • de / • ex­perts, in BE ex­perten Je ziet dat de Dikke van…

  • Speurder

    Dit woord maakt mij ook altijd vrolijk, ook al komt het vaak in minder gezellige nieuwsberichten voor. Als ik speurders lees denk ik aan een spannend kinderboek. Voor Vlamingen gaat het echter om serieuzere zaken. Speurders van de federale politie zijn vanmorgen op verschillende plaatsen binnengevallen, onder meer bij de VRT. De huiszoeking zou te…

  • Piste

    Dit is een veel gebruikte term in het Vlaams en komt dan ook vaak voor in de berichtgeving van VRTNWS. Elke Nederlander zal op het verkeerde been worden gezet als zij piste leest. Kijk maar: “Tijdens het onderzoek worden alle pistes opengehouden om te weten te komen wat er gebeurd is met het slachtoffertje.  VRTNWS…

  • Zuiders

    We kennen allemaal de vier windstreken en alle vormen daarvan zoals noorden, noorderlijk, en noords. Onzer zuiderburen hebben nog een extra variant. De zuiderse hitte waar Spanje momenteel mee te kampen heeft, schuift volgende week ook -enigszins- op in de richting van ons land. VRTNWS Het Vlaams woordenboek legt het duidelijk uit. Het woord is…

  • Djoef

    Wat? In zo’n kort zinnetje kun je het er niet uithalen wat djoef is, krijgt meneer Page hulp, of klop, geluk of juist pech? De video maakt het duidelijk. Page krijgt een duw, een klap van een andere renner, zo zegt Renaat en kun je ook zien. Je had het al geraden, de Dikke van…

  • Nadien

    Weer een Valse Vriend vandaag. Toch is het volgens Zorg en Gezondheid een belangrijke voorzorgsmaatregel. “We weten niet wat er op ons af gaat komen in de zomer en de maanden nadien. Vandaag hebben we al een aantal varianten van de Omikron die de ronde doen”, vertelt Joris Moonens van het Agentschap Zorg en Gezondheid. VRTNWS…

  • Pak

    Pak kan heel veel betekenen, maar liefst 11 heeft de Dikke van Dale er, eigenlijk nog meer, want die elf zijn bij één lemma, en er zijn nog drie andere lemma’s. Wat ik maar wil zeggen is dat het niet raar is dat niet iedereen meteen aan hetzelfde zak denken bij het woord pak. Laten…

  • Remonte, Bolwassing en de Meeval

    Vandaag maar liefst drie woorden in één nieuwsbericht, dat kan alleen maar bij Sporza, daar strooien ze met Vlaamse woorden dat het een lieve lust is. Remonte De titel van het bericht luidt: Rode Duivels tonen veel veerkracht tegen Polen en winnen na straffe remonte met 6-1. Het is zelfs geen gewone remonte maar een…

  • Nefast

    Vandaag een veel gebruikt Vlaams woord, als je regelmatig het Belgische (sport)nieuws volgt, onthoud je de betekenis wel. Voor de niet ingewijde, hier de uitleg. Waarom springt Nice in? Van 26 juli tot 11 augustus 2024 is Parijs gastheer voor de Olympische Spelen. De aankomst van de Tour 5 dagen eerder zou een te drukke…

  • Effectief

    Maar Frank, dit woord gebruiken de Nederlanders toch ook, wat is hier dan Vlaams aan? Leuk dat je het vraagt. Want dit is een Valse Vriend, Een Vlaming en een Nederlander horen hetzelfde, maar denken iets anders. Laten we gaan kijken naar de ons voorbeeld van vandaag. Ze hadden toen zelfs de intentie om mensen…

  • Obus en perimeter

    Obus gevonden naast bewusteloze man in Sint-Stevens-Woluwe VRTNWS Welke Nederlander zou weten wat er nu gevonden is naast die bewusteloze man? Een soort stadsbus of een bestelbusje, meer dan één obu misschien? Grappig is de weg die het woord heeft afgelegd voordat het Vlaamse taalgebruik terecht kwam. Van Haubitze verdwijnt de H meteen dankzij het…