Je hebt Nederlands-Nederlands (NN) en Belgisch-Nederlands (BN). Voor mij is het NN de meest bekende variant, en vallen vele typische BN-uitdrukking me op. Soms zie ik ze voor het eerst of snap ik niet wat er bedoeld wordt. Sporza volg ik voor het wielernieuws en om een bredere blik op het nieuws te hebben lees ik ook vrtnws.
Deze pagina vormt een bloemlezing van wat ik zoal tegenkom.
-
Klissen
Antwerpse politie klist twintiger die 13 kilogram vuurwerk vervoert met step VRTNWS Wat doet de Antwerpse politie nu weer? De kop van het artikel kon ik niet negeren want ik had werkelijk geen idee of die twintiger nog wel leefde of in het gevang zat of wat ze met hem gedaan hadden. Gelukkig was de…
-
Kneiterknap
Drie dagen geleden haalde Ruben Van Gucht en Paul Herygers herinneringen op met het Nederlands Nederlandse woord priegelwerk, vandaag leerde ze een nieuw woord. Weer van dezelfde Lars van der Haar, hij had het over kneiterknap volhouden. En inderdaad geeft de Dikke van Dale aan dat alles wat begint met kneiter Nederlands Nederlands is, en…
-
Buizen (ww) / Buis (zn)
Om snel Belgisch Nederlands te leren is Sporza een hele goede leerschool. Daar lijken de taalregels wat soepeler te zijn dan bij VRTNWS. Spreektaal mag daar gewoon op schrift worden gesteld, niet alleen bij citaten (wat logisch is) ook wat sportverslaggevers schrijven zit vol met informeel taalgebruik. Vandaag een dubbelportret van het werkwoord buizen en…
-
Priegelrondje
Vorig jaar won Lars van der Haar een veldritwedstrijd en noemde na afloop het een priegelrondje, geheel tot verbazing van het Vlaamse duo-commentaarstel Ruben Van Gucht en Paul Herygers. Het woord was zo bijzonder, schijnbaar, dat ze het nooit zijn vergeten. Luister maar: Een priegelrondje, Meneer Hergers weet niet de “echte exacte vertaling” en Ruben…
-
Dada
In een bericht dat wat prominenter bij VRTNWS wordt gepresenteerd dan bij de NOS wordt uitgebreid stilgestaan bij de afgelopen synoden. Bij de VRT lees ik deze zin: Ook veel besproken, wegens een dada van de paus, is de invulling van het priesterschap. Hun opleiding, hun taak, hun plaats in de samenleving en in de…
-
Navorsing
Een woord dat haast is verdwenen in Nederland maar België nog gemeengoed is. Een woord dat in mijn jeugd nog veel voorkomt in krantenartikelen maar wat ik vandaag al moest opzoeken om de betekenis te achterhalen. Rechtsbovenin staat een parkeerplaats aangegeven, deze is voor Onderwijs en navorsing. Navorsing is het woord dat ik moest opzoeken.…
-
Bediende
Wat voor de een bijna klinkt als een ouderwetse aanduiding is voor de andere officiële benaming. Dat is het geval met de bediende. Voor mij past dit goed in elk 19de-eeuwse roman, of het nu om een dienstmeisje gaat of om iemand die werkt op kantoor of in een winkel, daar past prima bediende bij.…
-
Foert
Dit las ik in een droevig makend artikel over de aankomende Argentijnse presidentsverkiezingen. Daar is de ultraliberale econoom Milei een van de kandidaten en hij maakt een grote kans om de verkiezingen te winnen en daarmee de nieuwe president van Argentinië te worden (en vervolgens het land helemaal kapot te maken). Milei-aanhangers zijn het moe,…
-
Plejade
Dit woord vind je tegenwoordig niet in een Nederlandse krant, en als je het ergens geschreven ziet staan dan waarschijnlijk in de Cultuurbijlage, een boekresensie bijvoorbeeld. Of bij de wetenschapskatern als het over sterren gaat. Maar bij VRTNWS schrijven ze het gewoon op als het over Disney gaat. Geen entertainmentbedrijf ter wereld is zo alomtegenwoordig…
-
Perte totale
België heeft veel meer en langer invloed gehad van de Franse taal dan Nederland en dat merken we elke dag. Vandaag een voorbeeld waar de Vlamingen Frans praten en de Nederlanders voor een Engelse uitdrukking kiezen. “Mijn bestelwagen vol materiaal voor een trouwfeest is perte totale”, zegt een cateraar. VRTNWS Een Nederlander zou zeggen dat…
-
de mayonaise pakt niet
Sporza, de Vlaamse sportzender en website, maakt meer gebruik van Belgisch Nederlands dan de collega’s van VRTNWS. En dat levert dus altijd wel materiaal op voor mijn Taalgrens. Vandaag gaan we mayonaise maken. uitdrukking; BE de mayonaise pakt nietde samenwerking verloopt niet vlot, het klikt niet Een mooie beeldende uitdrukking, als je ooit zelf mayonaise…
-
Kipkap
Wout van Aart haalt opnieuw een zilveren medaille, vandaag op het EK voor mannen op de weg. Dat is al zijn achtste en voor Sporza reden genoeg om het hele lijstje opnieuw onder de aandacht te brengen. Waarom kunnen ze niet blij zijn met de mooie prestatie die hij leverde? Maar zonder die opsomming hadden…
-
Windpokken
Kinderen met windpokken moeten niet meer thuisblijven van school VRTNWS Wat krijgen kinderen in België, windpokken? Hier noemen we ze waterpokken. Land Originele naam Vertaling NL Waterpokken Water BE Windpokken Wind DE Windpocken Wind EN Chickenpox Kip FR Varicelle Verkleinwoord ES Varicela Verkleinwoord DA Skoldkopper Verbrand? SV Vattkoppor Water Verschillende Europese namen voor waterpokken Windpokken…
-
Kruim
In een artikel waarin alle Vlamingen warm worden gemaakt om naar de nieuwe speelfilm Wil te gaan kijken staan vier redenen, de regisseur (Tim Mielants), het boek waarop de film gebaseerd is (WIL van Jeroen Olyslaegers), het onderwerp en de laatste is: 4. De cast: kruim van Vlaamse acteurs VRTNWS Kruim zal wel iets positiefs zijn,…
-
Gedegouteerd
Het zou een keukenterm kunnen zijn, als ik het zonder context zou lezen. Gedegouteerd van het werkwoord degouteren? En zou gouteren ook bestaan? Ja hoor, alle drie de varianten bestaan. We gaan ze allemaal behandelen en beginnen met gedegouteerd, hier met context: “Ik wil mij uitdrukkelijk excuseren bij de politie. Ik snap dat ze gedegouteerd en…
-
Opvolgen
Bij de VRT werkt Peter Decroubele hij is expert en die verdient een eigen beschrijving, Artikelen van zijn hand worden netjes voorzien van zijn naam en foto en ook de omschrijving van waar zijn expertise ligt. Peter Decroubele is journalist bij VRT NWS en volgt religie op. vrtnws Wat doet meneer Decroubele? Hij volgt religie…
-
Hij is formeel
Het woord formeel heeft volgens van Dale vele betekenissen, zeven om precies te zijn, maar zoals die gebruikt wordt in België kende ik het nog niet. Als je bij NOS zoekt op het woord formeel, krijg je zinnen als “Hoewel het formeel ook strafbaar is”, “Deze voorgestelde waarden zijn nog niet formeel vastgesteld als nieuwe…
-
Camionette
In dit verder droevig nieuwsbericht, een 61-jarige man verliest het leven, komt het woord camionette voor. Wat wel opvalt is dat het beide keren in een citaat zit, het wordt uitgesproken door een getuige. Het is namelijk geen standaardtaal en de schrijvende journalist gebruikt dan ook op andere plekken het woord bestelwagen. Al zou er…
-
Ei zo na
In een vrolijk bericht over vier vrienden die plots anderhalf miljoen euro hebben gewonnen staat een wel bijzondere uitdrukking. Geheel normaal en gewoon voor een Vlaming maar de eerste Nederlander moet nog geboren worden die dit ook zo bezigt. Ei zo na liepen de vrienden het fortuin nog mis. vrtnws Bron: Vier vrienden uit Nijlen…
-
Naakt ontslag
In 2024 zal de openbare omroep het met 32 mensen minder moeten doen, maar de VRT-directie belooft dat er geen naakte ontslagen zullen vallen. vrtnws Vrees niet, in België worden mensen niet zonder kleren op straat gezet. Het betekent “gedwongen ontslag”. In het nieuwsbericht komt drie keer de term naakte ontslagen voor om dan verrassend…
-
Forfait geven
De staking van de acteurs en scenaristen in Hollywood zet een domper op de pret in Venetië. De openingsfilm met steractrice Zendaya moest eerder al vervangen worden en ook andere sterren dreigen nu uit solidariteit forfait te geven. VRT NWS Hier dan wel gewoon Frans dat in België overgenomen wordt. Van Dale zegt er dit…
-
Groen lachje
Ook de Griekse Maria Sakkari had er last van. “Soms ruik je eten, soms ruik je sigaretten, soms ruik je wiet”, klonk het met een groen lachje. Sporza Meestal is een vreemde uitdrukking een overgenomen Franse variant, maar deze keer is er om onduidelijke redenen een Duitse leenvertaling gebruikt: grünes Lachen. Bron: US Open in…
-
Uit de lucht vallen
Hier weer een mooi voorbeeld waar aan beide zijde van de taalgrens hetzelfde wordt gezegd maar we elkaar niet begrijpen. Op de persconferentie achteraf viel trainer Mark van Bommel uit de lucht: “Ik moet het zelf even bekijken voor ik erover kan oordelen.” Sporza Mark van Bommel viel uit de lucht? Als hij plotseling verscheen…
-
Gegeerd
Het merkwaardig uitziende diertje werd vorig jaar erg gegeerd als huisdier toen het opdook in het populaire onlinespel Minecraft. VRTNWS Dit is wel een interessante, vind ik. Het lijkt misschien een hele oude vorm van begeren te zijn. Maar zoekend in oude kranten en woordenboeken komt dit woord alleen voor als vervoeging van het woord…
-
Site
Honderden reizigers stonden tot vanmiddag te wachten aan het luchthavengebouw van Charleroi en ook op de wegen rond de site heerste er chaos. Heel wat mensen misten hun vlucht. VRTNWS De meeste Nederlanders zullen dit op zijn Engels uitspreken en aan een website denken maar het komt natuurlijk gewoon uit het Frans. Je spreekt het…
-
Recht in zijn schoenen staan
Weer een uitdrukking die in het Noorden niet gebruikt wordt. Engelbosch geeft ook nog aan recht in zijn schoenen te staan. Hij zegt dat uit het rapport niet naar voren komt dat hij zijn politieke functie heeft misbruikt voor een private aankoop. Zijn notaris heeft hem ook altijd verzekerd dat alles correct verliep. VRTNWS uitdrukking…
-
Residentieel
“De verwarmingspremie wordt daarom eenmalig uitgereikt aan elk huishouden dat op 31 maart 2022 een residentieel elektriciteitscontract had.” VRTNWS Hier zal het wel niet om een residentie gaan. Bron: Verwarmingspremie van 100 euro kan nog tot 1 november worden aangevraagd | VRT NWS: nieuws
-
Kerkfabriek
Als je dit woord leest dan schiet je fantasie alle kanten op, toch? “Ik ben tevreden over het werk van Audit Vlaanderen. Het resultaat geeft duidelijk aan dat de kerkfabriek, de notaris, de schatter en de controlerende overheid fouten hebben gemaakt en dat allemaal in het voordeel van Engelbosch”, zegt hij. VRTNWS Een fabriek waar…
-
Herstelling
Verder heeft Rusland bevolen dat de herstelling van de Krimbrug, die het Russische vasteland met het geannexeerde schiereiland de Krim verbindt, af moet zijn voor 1 juli volgend jaar. VRTNWS verouderd; het herstellen of hersteld worden Dit is niet zozeer een Vlaams woord als wel een verouderd gebruik ervan. Niet heel vreemd want voor Nederlanders…
-
Pronostiek
Vandaag een mooi woord, zeker in gesproken vorm. Maar of iedereen weet wat het betekent, betwijfel ik. Veel in de sport gebruikt, al geldt dat niet voor dit voorbeeld. PronostiekHoewel hij het record misloopt, is er toch nog goed nieuws voor Bart Cannaerts: met 17 deelnames kan geen enkele speler hem nog inhalen. Hij komt…