Je hebt Nederlands-Nederlands (NN) en Belgisch-Nederlands (BN). Voor mij is het NN de meest bekende variant, en vallen vele typische BN-uitdrukking me op. Soms zie ik ze voor het eerst of snap ik niet wat er bedoeld wordt. Sporza volg ik voor het wielernieuws en om een bredere blik op het nieuws te hebben lees ik ook vrtnws.
Deze pagina vormt een bloemlezing van wat ik zoal tegenkom.
-
De regels
Vandaag weer een Frans woord dat gewoon overgenomen is door Vlamingen, waarschijnlijk zonder dat de meeste het doorhebben. Het gaat om “de regels”, er is geen enkelvoud, het is altijd de regels. In een achtergrondartikel en item op het VRT NWS Laat komt deze merkwaardige term voor. De reden was dat afgelopen zondag na Luik-Bastenaken-Luik…
-
Verkorven
Er komt een nieuwe film uit, een live-action remake van een klassieke tekenfilm van Disney, hun laatste uitmelk-methode. Deze keer is het Blanche-Neige et les Sept Nains, oftewel Sneeuwwitje. De film komt volgende week uit maar er schijnt al veel kabaal te zijn gemaakt, zo lees ik op vrtnws. Sneeuwwitje staat in het oog van…
-
Zweeppartij
Een leerzaam artikel over Freinetscholen, dat woord had ik ook kunnen uitkiezen om over te schrijven. Op het einde komt onderwijsexpert Pedro De Bruyckere aan het woord en de journalist Sanne Baeck maakt een hele rare taalkundige sprong. Hij vergelijkt methodeonderwijs daarom met een zweeppartij: “Methodescholen zoals Freinet zijn belangrijk voor het onderwijs om te…
-
Geen graten in zien
Een Vlaming kan ergens geen graten in zien of vinden. Daarmee wil hij zeggen dat hij geen problemen voorziet. Zoals in de kop van een VRTNWS artikel UCI ziet voorlopig geen graten in WK wielrennen in Rwanda: “Er zijn geen plannen om het te verplaatsen” VRTNWS Voor de variatie moet ik zeggen dat de Vlamingen…
-
Performant
Laat het maar aan de Vlaming over om elk Frans woord over te nemen in hun eigen taal. Op het eerste gezicht werkt het model ook minstens even goed, al zal de toekomst moeten uitwijzen hoe performant het model echt is. VRTNWS performant, performanteadjectifQui obtient des résultats remarquables eu égard aux moyens mis en œuvre.(Die…
-
Voorbeelden op Kerstdag
Normaal behandel ik één woord per bericht, vandaag drie voorbeelden van taalgebruik in Vlaanderen waarvan ik iets vind. Allemaal stonden ze vanmorgen op de voorpagina van vrtnws. Het doek valt Je zou met wat goede wil van een actie die afgerond is kunnen zeggen dat daar het doek is gevallen. Maar voor mij kun je…
-
Ontlener
Wie of wat is een ontlener? Geef toe tot vandaag had je nog niet gehoord van dit woord. Maar in Vlaanderen is het een heel normaal woord, zodat het ook in de kop van een artikel terecht kan komen. Bolt in Gent vraagt ontleners van elektrische steps en fietsen een alcoholtest te doen in de…
-
Voorjaar
Waar denk jij aan als je het woord voorjaar hoort, zijn het dan lammetjes en opkomende bloemen of is het dan nog winter en koud? Het woordenboek denkt net als ik aan de lente. Maar natuurlijk doen onze Vlaamse vrienden het anders. Het jaar is nog niet voorbij en de VRT laat zien hoe het…
-
Naft
Het Belgische onderzoeksjournalistiek platform Apache.be zit diep in de Vlaamse gemeenschap, dat merk je allereerst aan de onderwerpen die logischerwijs vooral over die Vlaamse gemeenschap gaan en je merkt het aan de taal die gebruikt wordt. Die is vaker wat informeler en zit vol met Vlaamse woorden en uitdrukkingen, veel meer dan bij de publieke…
-
Militanten
Als kind opgroeiend in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw komt het woord militanten mij bekend voor. Over de hele wereld zaten ze en dat ging vaak gepaard met geweld. Oproer in Parijs PARIJS ( Reuter) — Zeker vijftig mensen zijn gisteravond gewond geraakt tijdens felle gevechten tussen duizenden leden van de…
-
Het meervoud van leraar is…
Een kleine taaltest. Voor de klas staat een leraar, op een school werken meerder lera….? Het zal je verbazen maar in het woordenboek staat dat naast leraren je het ook over leraars kunt hebben. Ik vind dat vreemd dus ben ik op onderzoek gegaan. Het begon omdat ik een kop las van een bericht op…
-
Fusioneren
In de Belgische tv-quiz Switch begint elke spelronde met het op de juiste plek zetten van een groep letters zodat het een woord vormt. Dat is een leuk onderdeel en je kunt thuis vanuit de bank ook altijd lekker meedoen. Altijd? Nee niet als je het gevraagde woord simpelweg niet kent. Een fornuis snap ik,…
-
Depanneren
In een verder heel merkwaardig artikel met een vreemde politicoloog komt een raar werkwoord voor, depanneren. Het is uit een citaat, dus misschien alleen spreektaal maar vrt vindt het niet nodig om het uit te leggen dus ik vrees dat het in heel Vlaanderen bekend zal zijn. “Op lokaal niveau zien we dat de partijen…
-
Een gebricoleerd bed
Er is een werkwoord, bricoleren, en ik verwacht niet dat je dat de afgelopen maand hebt gebruikt in schriftelijke of mondelinge communicatie. Ik heb het tot vandaag nog nooit gebruikt en het is nu voor het eerst dat ik het opschrijf. Het staat in het woordenboek, echt waar. biljart over de band spelen Als je…
-
Doodsbrief
Een samengesteld zelfstandig naamwoord, zoals doodsbrief, bevat de twee elementen die van belang zijn om duidelijk te maken waar het over gaat. Het gaat hier om een brief en over de dood, zoveel is duidelijk. Toen ik het las, was mijn eerste gedachte dat het om een doodsbedreiging kon gaan. Maar in Vlaanderen worden elke…
-
Potjes of bakjes
Tupperware is in het nieuws want het staat aan de rand van faillissement. Dat is zowel hier als bij onze zuiderburen belangrijk genoeg om er over te schrijven. Als jij aan Tupperware denkt waar denk je dan aan? Tupperware, de beroemde Amerikaanse producent van potjes en allerlei andere keukenspullen, heeft officieel het faillissement aangevraagd. VRTNWS…
-
Permanentie
Soms zie je een woord en herken je wel een deel ervan maar zoals je het nu leest ben je het nog nooit eerder tegengekomen. Dat had ik met het woord permanentie. Ik zie permanent maar met die extra -ie op het einde is dit een nieuw en onbekend woord. [De school] is eigenlijk wel…
-
Verkerven
Een werkwoord met een lange geschiedenis en met vele betekenissen. Via de kerfstok in het gebruik geraakt door iets te kerven, dan als je dat vaak doet er weinig van de stok overblijft, die is dan erg beschadigd en zo komen we bij de tegenwoordige tijd, waar Vlamingen het nog gebruiken. Toen was er de…
-
Laattijdige
Er zijn woorden met meerde betekenissen, denk aan bank of voorkomen, en er zijn woorden waar maar één betekenis aanhangt maar zelf twijfel je. Bij het woord laattijdig heb ik dat. En dat woord wordt gewoon gebruikt in België en in België alleen, dus vrees niet als je het vandaag voor de allereerste keer leest.…
-
Het mooie weer maken
Deze dagen is het niet vreemd om het te hebben over het weer en is er ook zeker sprake van mooi weer. Nooit geweten dat je dat kon maken maar onze Vlamingen doen het gewoon. In de jaren 70 krijgt Delon de hoofdrollen in verschillende baanbrekende Franse gangsterfilms. Hij maakt het mooie weer in onder…
-
Aflaten
Hier weer een werkwoord dat al eeuwen bestaat in het Nederlands maar dat in Nederland zo goed als verdwenen is en in Vlaanderen nog volop gebruikt wordt. In de Antwerpse wijk Zurenborg hebben actievoerders de banden afgelaten van tientallen SUV’s, dat zijn zwaardere en hogere gezinswagens. VRTNWS Wat denk je dat ze gedaan hebben met…
-
Verveeld
“We zitten alleszins enorm verveeld met de zaak. Wij vragen aan de mensen om correct te zijn, dan moeten wij natuurlijk ook correct zijn. Als wij de fout gemaakt hebben, dan zullen wij de gevolgen dragen en hetzelfde geldt voor de politie.” Tom Janssens van het parket in West-Vlaanderen Bij verveeld heb ik meteen een…
-
Inleggen
Inleggen, een werkwoord waarvan je denkt dat kan niet misgaan maar onze Vlaamse vrienden krijgen het toch voor elkaar. Lees maar even mee: Mooi zomerweer de komende dagen: NMBS legt extra treinen in naar de kustHet wordt de komende dagen mooi zomerweer met temperaturen van eind de 20 tot begin de 30 graden. De NMBS gaat…
-
Springtuig
Wat kan dit nou weer zijn, mijn fantasie ging ik al aan de haal met het woord springtuig. Iets voor in de sportschool of op het speelplein? De titel waar het in staat maakt dat onwaarschijnlijk: Springtuig ontploft aan voordeur in Sint-Niklaas: “wellicht link met drugs” VRTNWS Het kan namelijk ontploffen en waarschijnlijk was dat…
-
Zonnekloppen
Op deze zonnige dag een zonnig werkwoord, zonnekloppen, er is ook een zelfstandig naamwoord dat er erg op lijkt, zonneklopper, iemand die zonneklopt. Geef toe je hebt er nog nooit van gehoord, zonnekloppen. Dat is logisch want het is een Vlaams woord. Het Prisma woordenboek kent het werkwoord niet, alleen het zelfstandig naamwoord. Nu je…
-
Bougeren
Vandaag weer een Frans werkwoord dat gewoon in het Vlaams terecht is gekomen. Probeer deze kop van het artikel maar eens te begrijpen, mocht je Frans hebben gehad op de middelbare school misschien dat je het werkwoord nog herkent. Dokter Reginald Moreels vanuit Beni over bloedig conflict in Oost-Congo: “Er bougeert hier niemand” VRTNWS Bougeren,…
-
Flou
In andere onderwijsnetten is de regelgeving eerder flou. VRTNWS De regelgeving is eerder flou? In eerste instantie dacht ik dat dit wel een tikfout zou zijn maar het woord ziet er ook wel Frans uit dus dan is het heel goed mogelijk dat de Vlamingen het gebruiken. In het Prisma Woordenboek staat het niet, in…
-
Dens
Onze Vlaamse vrienden hebben zeker en vast een veel dikker woordenboek nodig dan Nederlanders. Want ze gebruiken na believen een verzameling letters die ze dan een betekenis geven en voila, weer een nieuw woord om te gebruiken voor de Vlamingen. Al vind je dens niet terug in het Vlaams Woordenboek. “Vlaanderen heeft een zeer dens…
-
Werf doortocht Nederename schuift op
Vandaag alleen de kop van een artikel, geen uitleg over wat hier staat, je mag met mij jezelf verbazen dat het voor Nederlanders haast onmogelijk is om Belgisch Nederlands te begrijpen. Nederename is de naam van een dorp in de provincie Oost-Vlaanderen. Bron: Werf doortocht Nederename schuift op: Nederenamestraat dicht tot eind oktober | Oudenaarde…
-
Trekt uwen hoebel
Ik weet niet hoe het komt maar de ene na de andere uitdrukking verschijnt nu op vrt nws, of op zijn minst vallen ze me nu allemaal op. Het is een citaat, gedaan door Goedele Liekens, ook bekend bij de wat oudere Nederlander. Zij zegt: Volgens haar is de ICT-dienst van de Kamer helemaal niet…